Sábháil ár dTeanga - An Liosta

Labhair í.

Tá obair le déanamh againn. Tá ár dteanga i mbaol ach tá seans iontach againn anois agus ní chóir dúinn bheith leisciúil. Bhí Seo Linn agus daltaí ó Choláiste Lurgan ar an Late Late agus mhothaigh an tír rud nár mhothaigh go leor daoine le fada: bród. Tá suim acu sa teanga anois ach caillfidh siad go tapaidh é mura dtugaimid cúnamh dóibh.

‘Gaelify Yourself’

Seo an liosta:
1. Éist le ceol

Tosaigh le ceol. Sin an rud a spreag an tsuim. Feicim daoine ag scríobh ar YouTube: cuir ar iTunes é. Ní thuigeann siad go bhfuil sé le fáil dóibh saor in aisce mar ní thuigeann siad conas é a chuir ina leabharlann iTunes. Múin dóibh le ceacht amháin sa scoil agus cúnamh ins na leabharlainn poiblí conas na hamhráin a íoslódáil ceol ó TgLurgan agus ceol ceannaithe ó iTunes . Má tá airgead agaibh, ceannaigí ipods (na cinn beaga thuas) agus cuir na hamhráin as Gaeilge iontu. Ná measc suas le amhráin as Béarla iad. Tum isteach sa Ghaeilge. Bíodh daoine ag déanamh obair an tí, ag jogáil, ag obair sa gháirdín, i ngach áit ag éisteacht le amhráin as Gaeilge. Tá níos mó ná 100 amhráin (nua-aimseartha) le fáil.
2. Éist le caint
Ansin, téigh go Podchraoltaí ó Raidió na Gaeltachta. Cuir ar iPod eile nó seinnteoir eile iad agus cuir ar siúl é nuair a shiúlann tú isteach sa teach. Dóibh siúd ina gcónaí in Éirinn, tá an t-ádh libh. Bíodh raidio amháin ar Raidio na Gaeltachta 93-95 MHz i gcónaí agaibh sa chistin.
Bíodh Gaeilge le cloisteáil i ngach áit le beannachtaí ó gach duine. Níl sé deacair! Tá gach duine ó gach tír in ann ‘Fáilte go… ‘ agus ‘Slán agus beannacht’ a fhoghlaim. Bíodh suaitheantas ‘Labhair Gaeilge Liom‘ nó a leithéid ar na daoine le Gaeilge líofa sna siopaí.
Más TD thú bíodh Gaeilge agat agus á úsáid roimh deireadh ‘Bliain na Gaeilge’ nó tabhair post do dhuine le  aistriúcháin a dhéanamh duit agus le do ráiteaisí sa Dáil a léamh amach duit. Bíodh Gaeilge mar riachtanas beartaithe i mbliana agus curtha i bhfeidhm i 2014! Déan rud fíor-thábhachatch do Bhliain na Gaeilge!
3. Féach ar an teilifís (nó ar do ríomhaire)
Tá TG4 thar barr. Dáiríre. Tá sé do-chreidthe! Tá clárachaí níos fearr acu ná ag na leads móra i Meiriceá. Tá sé le fáil dúinn arlíne agus daoibhse in Éirinn ar an teilifís. Déan am duit féin gach lá: uair a chloig ag féachaint ar chlár nó scannán as Gaeilge.
Bíodh na fógraí ar RTÉ as Gaeilge! Bíodh i bhfad níos mó (50%) Gaeilge ar RTÉ. Bíodh sé dá-theangach más mian leis ach ná tabhair níos mó ama don Bhéarla ná don Ghaeilge.
Bíodh ár nearraí le fáil as Gaeilge. Féir plé do Tayto. Anois, cá  bhfuil gach duine eile? Déan anois é i mBliain na Gaeilge. Níl mórán ama againn agus go leor le déanamh.

4. Léigh
Tá go leor, leor leabhair maithe amuigh ansin anois. Bíodh siad ar na seilfeanna i ngach Siopa Leabhar. Cén fáth an gcaithfidh daoine a mhíniú do dhaoine i Siopa Leabhar in Éirinn go bhfuil litríocht.com ann mar níor chuala siadsan faoi?! Tá sé scannalach. Ba chóir go mbeadh níos mó leabhair inár dteanga féin ná mar atá i dteangachaí eile ar na seilfeanna ach tuigim go bhfuil bóthar fada romhainn fós ansin. Ach bíodh balla amháin againn ar a laghad i ngach siopa. Bíodh gach leabhar atá foilsithe as Gaeilge le fáil do gach scoil is gach leabharlann is gach ospidéal / teach na seandaoine… sa tír. Déan é. Dáiríre. Cé mhéid leabhar a léigh tú i do shaol as Béarla? Cé mhéid as Gaeilge? Oops. Tá leabhair maithe amuigh ansin anois. Agus níl siad cosúil le Peig. Bíodh Café Gaelach i ngach baile mór cosúil leis an Siopa Leabhar atá ag Conradh na Gaeilge ach le spás sa lár don café. Lig do na custaiméirí leabhar a léamh agus iad ag ól caife agus an leabhar a chuir ar ais roimh dul amach ar nós stíl Barnes & Noble sna Stáit Aontaithe. Oibríonn sé. Ceannóidh siad leabhair nuair a chuireann siad suim iontu.

Bíodh Gaeilge ar na comharthaí go léir i ngach áit. Ná cuir suas le comhartha i mBéarla amháin. Cabhraigí le daoine, leis an dlí, le treoir dóibh. Más féidir, tabhair an leagan ceart dóibh leis an rud a cheartú. Tabhair airgead dóibh leis an jab a dhéanamh má tá sé agat.
Caithfear na logainmneacha a cheartú. Is linne ár dteanga. Ná bíodh na leaganacha seafóideacha de Anglicization (praiseach – an scríobh fuaimeanna mícheart) againn níos mó. Dár gcuairteoirí féadfaidh muid fuaimeanna agus míniú a scríobh. An stíl nua:
_____________________
Fáilte go dtí

An Muileann gCearr

On Mwilin Gyar 
The Strange Mill
Labhair Gaeilge linn
________________________
5. Bí ag caint.
Bíodh ciorcal cainte ar siúl i ngach pobal, i ngach baile, i ngach condae, i ngach Cúige.
Tóg ar ais an Cúigiú Cúige atá caillte. Níl ciall leis an bhfocal gan é. Bíodh Uisneach ceannaithe ag an rialtas don tír is ionad ag an mbun is áiseanna iontacha le fáil do dhaoine ann le foghlaim faoinár noidhreacht. Nach féidir Grouse Lodge a úsáid agus daoine ag cur ceol as Gaeilge amach dúinn.

Leis na pobail ( ciorcal comhrá) go léir bíodh sé cosúil leis na Comunity Games nó Tidy Towns fadó. Bíodh comórtaisí againn agus Raidió áitiúil as Gaeilge le fáil. Bíodh áiseanna le fáil le rudaí a dhéanamh as Gaeilge i ngach baile. Sa Mhuileann gCearr tá Áras an Mhuilinn acu ach freisin d’fhéadfaidís an halla atá ag titim as a chéile in aice leis an Eaglais Protastúnach a ghlanadh suas is céilithe a bheith ann. D’fhéadfaí ranaganna rince ar an sean-nós agus amhráin ar an sean-nós agus rincí seit agus rincí céilí agus ceol traidisiúnta agus ranganna dóibh siúd atá ag iarraidh uirlisí a fhoghlaim a bheith ann agus ranganna sa Ghaeilge freisin. Bíodh cúrsaí Gaeilge (taitneamheacha le imeachtaí spéisiúla) sna bailte móra. Ná caith daoine amach go háiteachaí eile i gcónaí. Is Gaeltacht í an tír go léir má labhraíonn muid ár dteanga féin. Meitheal Mór atá ag teastáil. Caithfidh go bhfuil áit mar sin i ngach baile.  Tá obair le déanamh againn.
Ach tá cúnamh againn. Tá Micheal D ar son na Gaeilge. Tá Máire Mhic Ghiolla Íosa ar son na Gaeilge. Tá ceoltóirí mór le rá is aisteoirí mór le rá ar son na Gaeilge: úsáid iad!
Dom féin, tá mé ag súil le bheith ag caint leis na hollscoileanna anseo. Ba chóir go mbeadh Gaeilge le fáil in ollscoileanna SAM i gCathair na nAingeal. Freisin tá ‘Deireadh Seachtaine Gaeltachta’ ag teastáil uainn i gCathair na nAingeal arís. Go leor le déanamh!
Is é an rud a mhilleann ár bpleananna ná an caitheamh anuas a chloistear ó dhaoine a ghlaíonn ‘Fanatics’ orainn. Scríobh An Tuaireascóir faoi le déanaí. Ná cuir suas leis sin. Is nimh é. Cosúil le bulaíocht, tá orainn labhairt amach ar an bpointe nuair a chloisimid rud mar sin. Caithfidh muid a rá go bhfuil sé mícheart agus gur mhúin daoine a bhí ag iarraidh fáil réidh linn an ceacht sin dúinn. Tá muid níos fearr ná sin. Bíonn faitíos orthu siúd a deireann rudaí mar sin scaití nach mbeidh siad in ann coinneáil suas linn leis an nGaeilge agus mar sin is gá a rá freisin go mbeidh go leor cúnamh le fáil. Tarraing isteach sa chlub iad.
Saol nua 
Caithfidh daoine aire a thabhairt dóibh féin agus iad ag dul ar gach chineál diet agus ag iarraidh bheith fiteáilte agus caithfidh siad a ndroch-nósanna a athrú. Agus déanann siad é. An rud céanna leis an tír. Caithfidh muid ár nósanna a athrú. Feicfimid go bhfuil sé i bhfad níos éasca ná mar a cheapamar Gaeilge a labhairt agus  go bhfuil sé an-taitneamhach. Ach CAITHFEAR tosnú anois.
Dhúisigh mé ar maidin le líne ó Pompeii (Leagan Lurgan de) i mo chloigeann ach bhí na focail athraithe.
♫ Tiocfaidh Gaeilge ar ais de réir a chéile ♫ a chuala mé arís agus arís eile agus is fíor é gur féidir é a dhéanamh. Ach ná caill an tseans! Déan anois é. Déan do liosta féin.
Bíodh spraoi againn. Sin a mhúin Lurgan dúinn. Bíodh níos mó féilte againn le ceol agus craic: Samhain, Hogmanny, Imbolg, Bealtaine, Mabon, Lúnasa … .
Anois, déan do liosta agus ar aghaidh leat!

Gaeilge i nGach Áit

Chaith mé trí lá as Gaeilge sa Mhuileann gCearr. B’shin an chaoi a mhínigh mé céard a tharla dom do dhaoine, ach bhí níos mó ná sin ann. Bhuail mé le daoine cosúil le Damhnait, Veronica, agus Brendon a mhúin dom go bhfuil Gaeilge i ngach áit agus gur Gaeltacht í an tír go léir.

Tháinig an smaoineamh chugham anuraidh. Seo Bliain na Gaeilge is tá an Tóstal faoi lánseol. Is duine mise de ‘The Scattering’ im’ cónaí le 15 bliain anuas i gCathair na nAingeal, i gCalifornia. Lá amháin, is mé ag múineadh teangachaí iasachta ansin, chuala mé mé fhéin ag páipearacht le mo dhaltaí faoi thábhacht na teangacha dúchasacha. “Faigheann teanga amháin bás gach coicís,” ar mise leo. Ach an lá sin chuaigh sé i bhfeidhm orm i ndáiríre. Céard faoi mo theanga féin? Cén maitheas bheith a tabhairt amach faoi bhás na teangachaí dúchasha i SAM muna raibh mé sásta mo theanga a shábháil. Sin mar a thosaigh sé. Dúshlán dom féin.Ní bhíonn seans agam Gaeilge a labhairt ar an taobh eile den domhan. Ach is aoibheann liom bheith ag twiteáil as Gaeilge. Tar éis tweeteanna a léamh ag insint go raibh roinnt mhaith Gaeilge i mBaile Átha Cliath is neart Gaeilge ag an aerfort, shocraigh mé ar phlean. Dhéanfainn iarracht dul ó aerfort ÁC go dtí an Muileann gCearr gan focal Béarla a labhairt. D’úsáidfinn córas iompar poiblí. B’shin mar a thosaigh sé i ndáiríre.

Ag an aerfort:

Bhí airgead, eolas agus bus uaim. Níor thug an bhean a bhí ag féachaint ar na pasanna aon aird orm. Mise: Seo duit. Ise: Fine. Thanks. Gan ligint di cur isteach orm, ar aghaidh liom le m’airgead a athrú. Labhair mé go mall leis an lead óg ann: “Ceist. An bhfuil Gaeilge agat?”

Thug mé faoi deara ar an turas seo go mbíonn trí soicind nó mar sin ag teastáil ó dhaoine le dul ó theanga amháin go teanga eile.

Sos 3 soicind. “Beagáinín,” a d’fhreagair sé. “Ana-mhaith,” ar mé le gliondar. Leanamar ar aghaidh agus ba léir go raibh áthas air go raibh áthas orm. De réir a chéile thosaigh sé ag comhaireamh as Gaeilge agus bhí m’airgead agus an chéad bua agam.

Suas an staighre ansin liom ag leanúint an fógra ‘Eolas’ go dtí go bhfaca mé beirt ina suí istigh san ionad sin. “Ceist. An bhfuil Gaeilge agaibh?” ar mé go mall leo. Ciúnas ar feadh trí soicind.  Ansin rinne an bhean draothadh gáire agus í ag féachaint ar an bhfear eile is dúirt sí, “Tá Gaeilge aige.” Fadhb ar bith agam ansin. Bhí Gaeilge acu agus áthas orainn go léir faoin gcomhrá a bhí againn.

Zón 12. Sin a bhí scríofa agam ar an bpáipéar a fuair mé uathu. Nuair a chonaic mé an gárda taobh amuigh bhí áthas orm arís. Bheadh Gaeilge aige. D’fhiafraigh mé de cá raibh zón 12. Is thuig sé gach focal. Ach dhiúltaigh sé go hiomlán í a labhairt. Eiseann: Over there. Mise: Thall ansin san áit ina bhfuil an bhean ina seasamh? Eiseann: That’s right. Agus araile.

Sa Mhuileann gCearr:

Ag stad an bhus chuir mé ceist ar an dtiománaí an raibh sé an dul go dtí an Muileann gCearr. Mar a tharla sé, Daithí O Flaithearta a bhí air agus Gaeilge álainn aige. Ach ní féidir bheith ag caint le tiománaí bus agus é ag tiomáint.

Ag caint le Damhnait:

Mar sin, nuair a bhí mé suite istigh ann thosaigh mé ag labhairt mé leis an mbean in aice liom ag tosnú le “Gabh mo leithscéal. Ceist. An bhfuil Gaeilge agat?” Bhí, mar a tharla sé. Chaith mé an chuid is mó den turas ag caint as Gaeilge le Damhnait Ní Loinsigh, bean chairdiúil,  go dtí gur shroicheamar an baile. Ba mhúinteoir í. Mhúin sí Laidin agus Mata i meánscoil ach bhí sí ar scor anois. Ní raibh aon focail deacra ná téarmaíocht nua-aimseartha sa chómhrá a bhí againn. Ach chuireamar aithne ar a chéile agus b’shin an chéad cómhrá fada a bhí agam sa bhaile. Bhí ionadh orm agus uirthi faoi. Ach mar sin féin bhí sé an-nádúrtha go deo. Níos sásúla ná Béarla. Shroicheamar an Muileann gCearr agus d’fhágamar slán lena chéile.

Bheadh cultúr, éadaí agus bia uaim sa bhaile. Shocraigh mé ar tosnú le ceol is craic. Bhí mé ar saoire. An oíche sin chuaigh mé go Áras An Mhuilinn. Is ionad iontach é.  In áit dul isteach san áit ina raibh an damhsa, chuaigh mé isteach sa seomra caife ag súil le comhrá a dhéanamh le daoine ann. Is orm a bhí an t-ádh. Bhí gaeilgeoirí den scoth ann. Bhí sé deireanach nuair a d’fhill mé abhaile tar éis an lá ar fad a chaitheamh ag labhairt Gaeilge. B’shin an chéad lá.

An lá ina dhiaidh lean mé ar aghaidh agus an lá dár gcionn mar bhí muinín agam asam féin. Ins na  siopaí agus ins na bialanna thosaigh mé leis an mantra “Ceist: an bhfuil Gaeilge agat?” agus d’éirigh liom i ngach áit. Bhí Gaeilge fiú ag an bhfear ó Shasana sa siopa rothar. Moladh do Kenneth i Heatons, do Holly Grey i Just Baked, do Jennifer Poole sa café in aice le Dunne’s, don cailín lách i bPeppers, do na daoine i ngach áit a labhair liom as Gaeilge. Bhí mo thaithí sa bhaile i bhfad níos saibhre mar gheall oraibh.

Ag caint le Veronica:

Níor chreid mé go raibh an oiread sin Gaeilge i mo bhaile dúchais.  Ach ar an gceathrú lá bhí sé in am dom dul go dtí ‘An Ghaeltacht.’ Ag an stáisiún traenach bhí mé ag léamh an leabhar Pedro Páramo i nGaeilge. Thosaigh bean in aice liom an caint liom i mBéarla, ag cur ceist orm faoin leabhar. Ós rud é go raibh mé ag smaoineamh i nGaeilge ansin, ní raibh fonn orm athrú go Béarla. Mar sin thaispeáin mé an leabhar di agus mhínigh mé (go mall as Gaeilge) mo phlean Gaeilge a labhairt. Bean álainn a bhí inti agus bhí a Daid léi ar an taobh eile. “Ú,” ar sise. “I understood that.” Ansin thosaigh sí ag caint liom i nGaeilge, go mall ar dtús agus gan stró roimh i bhfad. Ó am go ham stop sé le rá lena Daid ar an taobh eile “I can’t believe I’m speaking Irish!” agus ar ais léi arís ag caint liom.  Veronica a bhí uirthi agus bhain mé an-taitneamh as ár gcomhrá. D’fhág mé slán léi agus lena Daid i nDún na nGall.

‘Sé an chéad rud a bhuail mé sa Ghaeltacht i nDún na nGall (i ndiaidh áilleacht na háite) ná go raibh mé ag labhairt níos mó Béarla ansin an chéad lá a bhí mé ann. Bhí daoine nach raibh Gaeilge ar bith acu ar an gcúrsa. Tá Gaeilge ón scoil ag daoine sa bhaile. Ach b’shin an chéad lá ann agus bhí Gaeilge le cloisteáil mór thimpeall orm freisin.

Chuaigh mé ansin le fáil amach cén draíocht a bhí ag Oideas Gael. Chuala mé faoi go minic ó dhaoine i Meiriceá. Tuigim anois cén fáth a a dtagann daoine ó thíortha i bhfad is i gcéin ar ais go dtí an áit sin bliain i ndiaidh a chéile. Tá na himeachtaí, an ceol, na múinteoirí, an cúrsa ar fad ar an gcaidhdeán is airde. Tá Gaeilge agus ár gcultúr ag fás ansin agus ag scaipeadh ar fud an domhain. Moladh go deo leo.

Ach nuair a bhí an tseachtain thart agus mé ar ais sa Mhuileann gCearr tháinig sé chugham go raibh na rudaí céanna is a bhí le fáil i nDún na nGall againne freisin (seachas na sléibhte). Chuala mé ceoltóirí ó Bhaile an tSrutháin agus ó Chúil an tSúdaire in Áras an Mhuilinn agus bhí siad dochreidthe! Bhí rinceoirí den scoth ann chomh maith agus stíl sean-nós ag na daoine óga. Seoda beo. Gaeilge, ceol, cultúr: bhí siad anseo in aice linn an t-am go léir. Chuaigh mé ag taisteal is labhair mé Gaeilge i mBaile Átha Cliath agus i gCill Chainnigh is ní raibh fadhb ar bith agam in aon áit. Is Gaeltacht í an tír go léir. Creid é.

Ag caint le Brendon:
Ar m’oíche dheireanach sa bhaile chuaigh mé go ar ais go Áras an Mhuilinn. Is bhuail mé le Brendon ann. “Níl focal Gaeilge agam.” Sin a dúirt sé agus ní raibh aon rud as bealach ná neamhchoitianta ag baint leis an ráiteas sin seachas go ndúirt sé as Gaeilge é agus go raibheamar tar éis bheith ag caint le chéile ar feadh fiche nóiméid trí Ghaeilge amháin, rud a luaigh mé dó ag taispeáint an t-am dó ar m’uaireadóir.
Duine lách a bhí ann. Chuala sé mé ag labhairt le fear eile as Gaeilge ar an mbealach isteach agus phioc sé suas an comhrá ag labhairt go mall ar dtús agus muid ag cur aithne ar a chéile ar an mbealach isteach go dtí an Seisiún thuas staighre.
Cé gur dhiúltaigh sé go raibh Gaeilge aige, bhí sé líofa agus bhí sé soiléir go raibh áthas air an teanga a úsáid. Fuair mé amach tar éis píosa maith cainte go raibh aithne aige ar mo Dhaid agus fuair sé amach go raibh mé ag fanacht i dteach mo Dhaid fhad is a bhí mé sa bhaile. An mhaidin ina dhaidh sin, mo mhaidin deireanach sa tír, fuair mé beart sa bhosca litreacha: leabhar a scríobh sé a bhí ann mar bhronntanas dom. Sin cineáltas duit.
♫ ‘Lig mé saor ón suan atá orm.’ ♫ Sin líne ó leagan Coláiste Lurgan den amhrán Wake Me Up. D’fhéadfadh sé a bheith ag tagairt don teanga féin. Tá Gaeilge inár n-intinn is in ár gcroíthe in áit chiúin ina codladh. Caithfear í a dhúisiú, go gcloistear í trí bhéal an phobail.
‘Oscail do shúile agus ansin oscail aríst iad.’ B’shin comhairle Granny Weatherwax i leabhar Terry Pratchett. Sin an draíocht. Sin atá le déanamh againn. Feicimid na daoine mór thimpeall orainn agus labhraíonn muid as Béarla leo. Ach má fheiceann muid arís ón gcroí, le tuiscint, feicfimid go bhfuil Gaeilge acu agus fonn orthu í a labhairt. Tá orainn an doras a oscailt don domhan eile sin nach bhfuil i bhfad uainn. Ach caithfear é a oscailt go ciúin is an teanga a mhealladh amach go binn le cion is le dearbhú. Sin an rún. Taispeáin di ‘bóthar éasca cothrom.’ Áit slán ó náire. Áit lán le háthas is bród. “People will respond to an opportunity to engage with the language,”  a dúirt Micheál O Foighil ag caint leis an bpáipéar seo le déanaí i http://www.irishtimes.com/life-and-style/the-youtube-approach-to-learning-irish-1.1496607 Ní hamháin sin. Tá siad ag súil go mór leis le fada, i ngan fhios dóibh fhéin.

Is Gaeltacht í an tír go léir más mian linn. Tá rogha againn. ‘Sé m’aistear é. Níl fhios cén fhad a mhairfidh sé.’ Roghnaím saol le Gaeilge mar ansin atá an muintearas. Is réabhlóid chiúin í an Aiséirí na Gaeilge seo. Ach is féidir linn go léir bheith páirteach ann ag tosnú le “Ceist. An bhfuil Gaeilge agat?” Tá Gaeilge i ngach áit. Tosnaíonn sé linne.

Ar Aon - Adhlacadh Ana N 1/2/13

Ailse. Cé hí? Ana N. Cupán tae uaim. Danú, tabhair cúnamh dom.

Bhí náire orm bheith ag múineadh Spáinnis do latinas, ag múineadh a gcultúr féin dóibh. D’aithin Ana nár gringa i gceart a bhí ionam ó mo chaint is mo mheon aigne. Níor thuig mé an méid grá a bhí aici don Virgen de Guadalupe.

An Aoine. Imbolc in L.A. ag taisteal soir ar na saorbhealaigh ar an 10 don 405 don 105 go Watts, Cill Bharróg níos tirime le tithe ildaite ag titim as a chéile, daoine gorma ag siúl go mall, mná óga gléasta i stíl nach bhfeicfeá inár scoil ariamh. Bhí cónaí ar Ana anseo?

I séipéil beag latina le ainm ón Iodáil, bastaithe ag na hÉireannaigh i mbarrio negro chas an cór (maol) i Spáinnis lofa, amhráin ró-bhríomhara. D’fhulaing an slua latina an feall le dínit go dtí gur chas na  hamhránaí gospel amhrán binn. Mejor. Bhí múrmhaisiú den Virgen de Guadalupe ag féachaint orainn.

Thug na sagairt ar an altóir, fear as Sligeach ina measc, sólás do dhaoine. Dólás a lean é. Labhair duine faoin chaoi a dhóigh an chemo a corp. Céasadh Dé? Thuig sí is d’fhulaing sí an iomarca. América con barreras. Túis san aer. Bhí go leor ballaí roimpi sa tír seo. Labhair a deirfiúr agus thit na deora.

Lá Fhéile Bríde ar an uasbhealach ag dul soir don 710 don 60 go talamh gan rath is Reilig na hAiséirí. Bhí sneachta le feiceáil ar shliabh ón gcnoc ar a laghad. Scaoil siad 20 coilm leo. An iomarca. Le díoscán an ardaitheoir ag iarraidh an áit ceart a shroiceadh chuir siad an chónra bhán sa bhalla marmar.

Corp ar gach taobh di, bhí sí cutha ar thaobh mar chomhdaigh i gcaibinéad nó bosca i gCold Case, chomh hard thuas ansin i measc na mairbh. Níor chuala siad an bhean ag rá go raibh sé thart is d’fhanamar ró-fhada ag breathnú ar an lead ina fhoriomlán is a scriúire. B’shin é. Bhí Ana ar aon leis an mballa.

King agus Obama

Lá Martin Luther King is Lá Mór Obama

“Tá brionglóid agam” i nguth ard - King v ‘Tá búamaí agam’ a thuigtear - Obama

Le gach duine ag caint faoi Obama inniu an 1/21/13, b’fhearr liom tosnú an lá seo ag caint faoi Martin Luther King. Is é a lá speisíalta é inniu is na scoileanna sa tír dúnta mar gheall air. 

MLK

Tá dealbh de Martin Luther King i Washington DC ach ní maith an dealbh í ar chor ar bith. Tá sí suite san ‘Mall Náisiúnta,’ áit ina dtugtar ómós do shaighdiúirí agus uachtaráin. Anois tá síochánaí ina measc. Ní chóir dó bheith ansin. Is nach ait an dealbh í? Is é an Síneach Lei Yixin a rinne é. Bhí sé cleachtaithe le bolscaireacht is cumannachas is rinne sé dealbh de Mao Tse-tung. Níl cosúlacht idir an bhfear crosta seo lena lámha transa agus King ar chor ar bith. Bréag atá ann: an íomha mícheart san áit mícheart. Fáilte go Washington. Ní mar a shíltear a bhítear anseo.

MLK?

Ach ní raibh daoine ag déanamh mórán cainte ar Martin Luther King inniu ar a lá speisíalta. Bhí siad ag caint faoi Obama. Ag raibh sé ag cogaint Nicorette nó guma? Agus seafóid eile mar sin. Ó agus ba é a insealbhú a bhí ann freisin cé go ndearna sé é sin san Oval Office an lá roimhe sin. Ach, ar aghaidh leis an mustar is mórdháil! 

D'oibrigh mo mhac anseo samhradh amháin.

Chuaigh grúpa ó mo scoil ann. Chaith siad $2,000 le dul trasna na tire chun an insealbhú a fheiceáil. Ní raibh mé leo. Beidh siad ar ais ar scoil amárach. An fiú é? Ní raibh siad ina aonair ar ndóigh. Bhí múinteoirí eile leo agus tuairim is 1.8 milliún daoine ag freastal air. Bhí mise ag féachaint air ar an Daily Kos at mo riamhaire sa bhaile, tae le mo thaobh agus slaghdán fós orm.

Thosaigh an searmanas mór le beannacht. Is breá liom beannachtaí. Bhí sé soiléir áfach go raibheamar ag caint faoi Dia Críostaí. An mbeadh aindiachaí sa lucht féachana ag ceapadh nach raibh siad iomlán Meiriceánaigh? Caithfidh go raibh faoi dheireadh an searmanas  ar fad. Smaoinigh mé ar King. Bhí sé ceadaithe dó dul ag caint faoina chreideamh. B’shin an post a bhí aige ar ndóigh. Ach maidir le rialtas SAM, sin scéal eile. Sa bhunreacht anseo níl ach dhá thagairt do chreideamh: ceann amháin ag rá go gcaithfear creideamh a scaradh ón Stát agus ceann eile ag rá nach féidir duine a scrúdú faoi chreideamh ar bith agus é ag iarraidh bheith páirteach sa rialtas. Fan amach ó chreideamh san insealbhú! Ach bhí fhios agam nach bhfanfaidís amach uaidh mar tá faitíos orthu roimh cumhacht na hEaglaise.

Bhí Cór na dTaibearnacal réidh le amhrán a chasadh dúinn don ócáid mór. Bhuel, bhris siad an riail faoi chreideamh agus thuig  mé go mbeadh rud éigin spioradálta acu. Cén dochar mar d’fhéadfaidís amhrán deas a chasadh ar son na síochána, b’fhéidir. Muise bhí mé mícheart ansin. Cén téama a bhí acu? An Battle Hymn? I ndáiríre?! Ar stop duine ar bith le smaoineamh faoi seo? Bhí cór spioradálta ag canadh faoi chogadh. Caithfidh go raibh Martin Luther King ag caoineadh ina uaigh! 

Labhair duine faoi thábhacht na hócáide. Mhínigh sé gur roghnaigh an pobal an t-uachtarán agus b’shin an rud a 'separates our country from every other country in the world.'  Ceapann go leor daoine anseo nach bhfuil daonlathas in aon tír eile! Thuig King nach raibh SAM níos fearr ná go leor tíortha eile. 

Is gheall Obama an bunreacht a chosaint go poiblí ar an mbíobla ag críochnú leis na focail ‘So help me God’ ag briseadh rogha an bunreachta. Easpa scaradh idir Eaglais and an stát arís. D’úsáid Jefferson bíobla ar ndóigh, ach ghearr sé amach píosaí de mar cheap sé go raibh siad seafóideacha. Dá ndéanfadh Obama é sin bheadh sé i bhfad níos measa i nDC ná an rí rá faoin mbrat i mBéal Feirste le déanaí. Agus ná dean dearmad, tá i bhfad níos mó gunnaí acu anseo.

Bíobla Jefferson

Ag éisteacht le James Taylor ag canadh a amhrán faoi áilleacht na tíre, bhí mé fiosrach. Ar luaigh siad na dúchasaigh ar chor ar bith? An raibh sé i gceist acu aon rud a rá fúthu? Bhí grá acu siúd is meas acu don talamh is don nádúr. Níor luaigh. Dearmadtha arís.  

Our nation was born in genocide when it embraced the doctrine that the original American, the Indian, was an inferior race 

- MLK

Chonaic mé fear le spéaclaí dubha ag seasamh amach sa slua. Nach dtuigeann an Secret Service and focal Secret? Tá seó anseo. Seans mhaith go raibh daoine eile ann i measc an slua ach ceapann siad go gcaithfear an fear láidir a thaispeáint do dhaoine. Ceapann siad go bhfuilimid dall.  

A nation that continues year after year to spend more money on military defense than on programs of social uplift is approaching spiritual doom

- MLK

Thosaigh Obama anois leis an mbunreacht is na focail ‘exceptional’ agus ‘allegiance.’ Chuir sé isteach orm. Is fuath liom na focail. Scríobh siad an bunreacht 200 bliain ó shin. Níor tháinig sé díreach ó Dhia.  Ní bíobla é. Lean sé ar aghaigh ag caint anois faoin ‘Free Market’ agus fuil. Cuireann sé i gcuimhne an scannán There Will Be Blood dom. Ar an téama céanna rinne sé comparáid idir ‘Individual freedoms agus collective action’ agus cheangail sé é go léir le eolaíocht and matamaitic. Caithfear a thuiscint go dtéann formhór na daoine ag déanann staidear san ollscoil in eolaíocht nó matamaitic ag obair don míleata. 

Our scientific power has outrun our spiritual power. We have guided missiles and misguided men             

- MLK

Ansin dúirt Obama go raibh deireadh le deich mbliana de chogadh. Is lig mé NO asam. Seans mhaith gur chreid an slua nach bhfuil páirt againn i gcogadh anois mar sin. Ach sin bréag. Níl deireadh le cogadh agus tá neart acu ann http://www.salon.com/2011/08/04/secert_american_wars/  Bréag mór. Cén fáth? Mar tá rudaí níos tábhachtaí ná daoine i rialtas SAM.  
We must rapidly begin the shift from a "thing"-oriented society to a "person"-oriented society. When machines and computers, profit motives and property rights are considered more important than people, the giant triplets of racism, materialism and militarism are incapable to being conquered 

- MLK

 ‘Medical coverage’ an chéad rud eile a bhí ar a liosta agus gheall sé iarracht a dhéanamh na costaisí a ísliú? A dhiabhail, nach nglacfaidh siad go deo lena nduaglas #1? Ní thuigeann siad an téarma Universal Health Care. Geobhaidh daoine bás mar gheall air.  

A nation or civilization that continues to produce soft-minded men purchases its own spiritual death on an installment plan

 - MLK

B’aisteach an rud é bheith ag éisteacht le Obama ag caint faoin ‘Middle class.’ Cheap mé nár chreid siad i ‘class’ anseo. ‘Honest work frees you from poverty,’ a dúirt Obama. Bréag eile nuair atá dúshaothrú coitianta. Tuigim gur ‘when’ a bhí i gceist aige ach bhí sé mítheorach...  

The curse of poverty has no justification in our age. It is socially as cruel and blind as the practice of cannibalism at the dawn of civilization... The time has come for us to civilize ourselves by the total, direct and immediate abolition of poverty 

 -MLK

Tá orainn iarracht a dhéanamh mar gheall ar ‘Posterity’ a dúirt Obama linn. Caithfear an plainéad a shábháil. Ach is cuimhin liom caint mar sin cheana is ní chreidim é. Ar a laghad níor luaigh sé cumhacht núicleach an uair seo. Ní hé an duine ceart é. Jill Stein abú  

A genuine leader doesn't reflect consensus, he molds consensus

- MLK

Bhí focail deasa aige faoin na hinimircigh ach chaith seisean níos mó daoine ón tír ná Bush. Is níor adhmhaigh sé é sin ná an feall ná an dochar a rinne sé. Tá na focail sin folamh.  

We must learn to live together as brothers or perish together as fools 

 - MLK

Dúireadh linn nach dtagann bua ina iomlán agus go bhfuil orainn glacadh le buanna beaga, céim ar chéim agus é ag iarraidh gach duine a shásamh arís. 

The ultimate measure of a man is not where he stands in moments of comfort and convenience, but where he stands at times of challenge and controversy. The true neighbor will risk his position, his prestige and even his life for the welfare of others  

-MLK

Labhair Obama go bródúil faoi shaighdiúirí is faoin mbrat. Ní raibh aon chaint faoin shíocháin.  

And there comes a time when one must take a position that is neither safe nor politic nor popular but he must take it because conscience tells him it is right 

- MLK

Gach uair a dúirt Obama an focal saoránach, thuig go leor, leor daoine sa tír nach bhfuil siad sa ghrúpa sin. Ghortaigh sé iad gach uair a chuala siad é. Níor labhair sé faoin dochar a rinne sé don ghrúpa sin ar chor ar bith ná an chaoi ina mbristear teaghlaigh. Níor labhair sé amach faoi na téarmaí in úsáid sna meáin is sa tír ag caitheamh anuas orthu.  

We will have to repent in this generation not merely for the hateful words and actions of the bad people but for the appalling silence of the good people 

- MLK

‘Birthright’ an chéad focal eile a chluala mé ó Obama agus lig mé osna uaim. Manifest Destiny ar bhealach amháin nó bealach eile. Ná téigh síos an bothar sin, a dúirt mé leis an scáileán Ach chuaigh sé ag caint faoi na Stáit AONTAITHE cé nach bhfuil mórán aontas ann. Ar an nóta ard bréagach sin, chabhraigh banna ceoil míleata agus amhránaí leis an mbolscaireacht le ♫ Sweet land of liberty! ♫ Dá mbeadh sé fíor! Má chiallaíonn saoirse seachadadh urghnách agus céasadh is easpa daonlathas, tá muid saor.  

Liberty? He has taken ours away with internment without trial. Injustice anywhere is a threat to justice everywhere

 - MLK

Le sos a thógáil dúinn go léir b’fhéidir labhairr an file Richard Blanco faoi stair a cheistiú agus na fiche daltaí nach bhfuil i láthair níos mó san scoil sin i gConnecticut. Maith an fear. Rinne sé tagairt don scannán La misma luna faoi inimirceach neamhdhleathach agus an chaoi a bhriseann sé croíthe. Ar fheabhas! Tá súil agam gur thuig Obama é!

Ar an riamhaire ní raibh in ann aon bhean a fheiceáil. Chonaic mé Obama agus 11 fear ar a thaobh ag éisteacht.

D’éirigh le cainteoir eile Luis Leon freisin Obama a cháineadh leis an rogha dó gan a bheith sotalach agus gan eagla a úsáid. Táim buíoch do Luis. Labhrair sé ina theanga fhéin freisin: Spáinnis. Ard-áthas orm faoi sin! Bheadh sé níos fearr fós le teanga na dúchasach. 

Chríochnaigh siad leis an amhrán náisiúnta agus bhí Beyonce lag go leor ag an tús ach fíor láidir ach na focail ‘rockets’, ‘bombs’ agus ‘flag.’ Le ómós don mbrat ‘Stars and Stripes Forever’ bhí sé thart is bhí mé traochta. Cén fáth nach raibh seans dá laghad ag Jill Stein. Ná freagair é. Tá fhios agam. Martin Luther King, tá do chumhacht ag teastáil uaim.

Ar ais ar scoil liom ar maidin agus déanfaidh mé mo dhícheall is mé ag múineadh. Beidh muid ag caint faoi Martin Luther King. Tá go leor le déanamh fós.

To save man from the morass of propaganda, in my opinion, is one of the chief aims of education. Education must enable one to sift and weigh evidence, to discern the true from the false, the real from the unreal, and the facts from the fiction 

- MLK, The Purpose of Education

Eolas Faoi Ghlas is Bás Aaron Swartz

Eolas Faoi Ghlas is Bás Aaron Swartz

• Is linne an t-eolas
  – Aaron Swartz (1986 – 2013)
  
  
  
  
  
  
  
  Chuir Aaron Swartz lámh ina bhás féin an tseachtain seo ar an 1/11/2013.  Bhí sé 26 bliana d’aois. Tá sé níos éasca dúinn an nuacht a fháil anois mar gheall ar an RSS a scríobh sé nuair a bhí sé ceithre bhliain déag d’aois.  Bhí sé i gceist aige eolas poiblí a chuir ar fáil do chuile dhuine agus d’éirigh leis. Go raibh maith agat, a Aaron. Bhí an nuacht is an t-eolas ag teastáil go géar uainn. Fear cliste ab ea é a bhunaigh Demand Progress http://demandprogress.org/  is Reddit.com http://www.reddit.com/r/AMA/ agus d’oibrigh sé ar Creative Commons http://creativecommons.org/  Is anois tá sé marbh. Scanraigh an FBI é mar tá saoirse i gcoinne  luacha an rialtais (na comhlachtaí móra). Ar bhealach amháin nó ar bhealach eile mharaigh saint, díothacht, agus faillí Aaron Shwartz.
  
  Maraíonn saint daoine. Níl coinsias soisíalta ag saint. Cuireann sí brabús thar dhaoine agus faigheann daoine bás mar gheall ar sin. Bhí Aaron ar thaobh saoirse is an rialtas ar thaobh cosc is brabús. Chuir MIT ina leith gur ghoid sé 4 mhilliún doiciméadaigh uathu agus ó JSTOR. Níor ghoid sé aon rud. Scaoil sé saor é. Is iad na hollscoileanna atá ag goideadh eolas uainn. Mharaigh saint saoirse Aaron is chuir sí bagairtí agus deacrachtaí ina bhealach. Is féidir cur suas le bagairt nó dhó ach bhí na comhlachtaí móra, oideachas príomháideach agus an córas dlí ina choinne ró-mhinic. Tháinig na comhlachtaí le chéile le bagairtí uafásacha is iad ag iarraidh a airgead a chosaint.  Le meon coilíneach cheap siad gurbh fhéidir leo gach rud saor a dhíol do dhaoine. Ní féidir le daoine bochta freastal ar ollscoileanna anseo. Ní féidir linne nach bhfuil san ollscoil téacsanna áirithe a léamh. Tá MIT http://www.mit.edu/ agus JSTOR http://about.jstor.org/ ciontach anseo.  Bhí Aaron ina fellow at the Center for Ethics at Harvard University rud a chuir ag gáire ós ard mé. An dtuigeann siad eitic ansin i Harvard? Thuig Aaron é. Agus bhí an dlí ag iarraidh é a chuir i bpriosún é mar gheall air. Bhí MIT agus JSTOR ag iarraidh airgead a bhaint de:  $4 milliún mar chaill siad airgead dar leo ach ghoid siadsan an t-eolas sa chéad áit. Is linne é.
  
  Maraíonn díothacht daoine. Bhí an dlí ag iarraidh Aaron a chur faoi ghlas mar ní raibh sé sásta eolas a bheith faoi ghlas. Tá sé cosúil le Bradley Manning sa chás seo. Buíochas le Dia nár fhulaing sé an céasadh a d’fhulaing Bradley ach ar bhealach d’fhulaing sé céasadh meabhrach uafásach freisin leis an FBI á leanúint is á bhagairt. Is féidir leis an rialtas anseo rudaí uafáasacha a dhéanamh mar a rinne siad le Bradley Manning agus bhí an t-eolas sin ag Aaron. Thuig sé díothacht cearta. San amhrán Casa de cartón http://www.youtube.com/watch?v=MhS2pVp_400 tá líne ag insint go na daoine bochta go bhfuil scoileanna do mhadraí acu i dtíortha eile. Tá sé deacair é sin a mhíniú. Bhí páipéar nuachtán ag m’athair agus cheannaigh daoine é gach seachtain. Anois is féidir an nuacht a fháil saor in aisce agus b’fhearr liom domhan mar sin. Tugann sé seans do dhaoine gan airgead. Thuig Aaron díothacht saoirse. Bhí siad á bhagairt é a chuir i bpriosún ar feadh 35/50 bliana. Cuireadh mo mhac féin i bpriosún ar feadh lá amháin agus ba bheag nach raibh taom croí agam. Bhí sé i Minneapolis nuair a bhí an GOP ag socrú a chogadh agus é ar na sráideanna leis na mic léinn eile nuair a rinne na gardaí ‘mass arrest’ agus gabh siad 400 daoine. https://www.youtube.com/watch?v=W6L8J3L-2Kw Agus is féidir leo é a dhéanamh http://blogs.citypages.com/blotter/2012/01/2008_republican_national_convention_lawsuit_8th_circuit_dismissed.php An gá dom a scríobh nár tharla sé mar sin agus nach raibh bealach amach ag éinne mar bhí na gárdaí (saighdiúirí i ndáiríre) i ngach áit? Téann an rialtas thar fóir go minic. Thuig Aaron díothacht slándála. Tá faitíos ar dhaoine. Tuigeann daoine mar Aaron an méid a tharlaíonn i bpriosúin http://ancroiait.wordpress.com/2012/02/06/20-the-dark-ages-u-s-prisons/ Is é géarleanúint in áit ionchúiseamh atá in úsáid ag an rialtas ach tá níos éascaí iad a meascadh suas i mBéarla (persecution agus prosecution).
  
  Maraíonn faillí daoine.  Cuireann meon scothroghnaigh glas ar eolas d’fhormhór an cine daonna atá ag iarraidh an domhan a thuiscint. Thuig Aaron faillí na daoine bochta, faillí cultúrtha, faillí scoláirí. Tá daoine cliste gan airgead sa domhan seo agus is féidir leo an domhan a fheabhsú má tá seans acu. Bhí mé i mBarnes & Noble (siopa leabhar)  le mo dhearthair cúpla bliain ó shin. Mhínigh mé nach raibh tada le déanamh agam nuair a tháinig mé go SAM is sula raibh mo chárta glas agam. Chaith mé mo laethanta i leabharlann agus sa siopa leabhar sin. D’fhéach mé timpeall agus mhínigh mé gur féidir neart leabhar a léamh faoi ábhar ar bith ansin ach má tú ag iarraidh é a thuiscint i gceart caithfidh tú leabhar na hollscoile a fháil agus ní raibh siad ansin. Ní dheachaigh mo dhearthair go dtí an ollscoil agus chonaic mé a shúile ag oscailt. Ní fhéadfadh sé na leabhair a léigh mé a léamh. Is níl sé sin ceart ná coir. Bhí an rialtas ag díol 18 milliún doiciméid poiblí don phobal nuair a scaoil Aaron iad saor in aisce is bhí an ceart aige ach bhí an FBI ar buile faoi. Ba chóir go mbeadh doiciméid JSTOR le fáil saor in aisce do gach duine ach níl. Caithfidh siad é sin a athrú. Caithfidh siad a thuiscint go gciallaíonn Not For Profit nach féidir an t-eolas a dhíol.                                                                         Tá faillí cultúrtha ann fiú in Éirinn. Chuaigh mé ar thóir Scéalta Cois Chladaigh nuair a bhí mé sa bhaile. Chuaigh mé ó leabharlann go leabharlann is go ollscoileanna is faoi dheireadh fuair mé cóip sa Leabharlann Náisiúnta agus ní raibh an téip an obair i gceart. Ní raibh bealach éisteacht leis an téip sa Leabharlann Náisiúnta ach oiread. Bhí mo bhéal ar oscailt agam le suaitheadh cultúir faoin bhfaillí seo. ‘Ach seo ár n-oidhreacht’ a mhínigh mé don bhfear ann. ‘Is linne an teanga agus na háiseanna. Ní féidir rud mar seo a choinneáil ó na daoine.’ Bhí an fear cairdiúil ach ní raibh freagra aige. Faigheann na hollscoileanna airgead ón rialtas. Faigheann an rialtas an t-airgead uainne. Nuair a chaith an tOllamh Séamas O Catháin an t-am sin go léir ag bailiú scéalta ní raibh sé dhá dhéanamh ar a shon féin ach ar son na tire nó b’fhéidir nach dtuigeann daoine é sin. Nuair a roinn John Henry a scéalta, rinne sé é sin dúinne is cá bhfuil siad? Ní bhfuair mé freagra ó UCD. Nuair a dhéanann tú dearmad is cuid den díothu thú.                                                             Tá gá le oideachas ach ní chóir don chóras oideachais doirse a dhúnadh.  Tá chuile dhuine fiosrach. Is cuimhin liom scéal álainn a léigh mé ar scoil The Windows of Wonder le Bryan Mac Mahon. Tá orainn na fuinneoga a oscailt, na doirse a oscailt agus an seans céanna a thabhairt do chuile dhuine. Ná díol eolas. Níl ach praghas amháin air, suim. Má tá suim agat, ar aghaidh leat.  Níl taithí agam ar MIT ach tá ar JSTOR. Nuair a bhí mé san ollscoil d’úsáid mé an áis ach ní féidir liom é a úsáid níos mó mar nílim san ollscoil anois. Is cuireann sé isteach orm. Léigh mé i JSTOR faoi litríocht agus bhain mé taitneamh as tuaraimí údair eile. Ach tugtar le fios gur pribhléid í agus gur íoc an ollscoil as. Bhí praghas ar an eolas. Ní raibh mé ag iarraidh aon phribhléid. Níor cheap mé go raibh mé níos fearr ná éinne eile. Bhí oideachas uaim is eolas uaim agus níor smaoinaigh mé riamh ar eolas mar thráchtearra. An gcaithfidh páiste airgead a íoc le fáil amach cén fáth a bhfuil an spéir gorm? Nach bhfuil fonn ar an tuismitheoir an t-eolas sin a roinnt leis agus le duine ar bith eile a bhfuil suim aige ann?
  
  Agus dóibh súid a déarfaidh go raibh rud éigin cearr le Aaron, go raibh sé faoi dhúlagar, tá an ceart agaibh. Ach bhí go leor ceart leis is bímid go léir faoi dhúlagar go mór, mór nuair nach bhfuil cothrom na féinne inár dtír is an rialtas ag iarraidh muid a chur i bpriosún.  Tuigeann an rialtas an bagairt. Níl fhios ag an tromlach céard atá ar siúl ag an rialtas is b’fhearr leis an rialtas é a choinneáil mar sin. Nuair a thagann do nuacht duit le airgead ó na baincéirí, níl nuacht agat. Níl fonn orm éisteacht le daoine mór le rá cosúil le Bush nó Condaleeza Rice. Caithfidh tú $$$ a íoc le éisteacht leo. Ach tá ard-áthas orm éisteacht le daoine cosúil le Aaron agus daoine ar indigenous tweets mar roinneann siad an t-eolas is tá sé nádurtha is níl aon clár oibre folaigh acu. Ní raibh aithne agam ar Aaron ach tá mé fíor bhrónach anseo mar rinne siad feall is tá duine iontach caillte againn.
  
  Scríobh daoine eile faoi Aaron anseo:
  Cory Doctorow
  Glenn Greenwald
  Lawrence Lessig
  Quinn Norton
  
  Ciontach: JSTOR, MIT, Massachusetts U.S. Attorney’s office
  #pdftribute

Meath, Apacailipsis agus Aiséirí

Pompeii in Encino

Bhí mé ag sochraid go luath ar maidin inniu in Encino. Ní raibh aithne agam ar an mbean a cailleadh. Oibríonn a hiníon sa scoil liom ach níl aithne mhaith agam uirthi ach oiread. Duine nua í. Níl an áit ina bhfuil an séipéal suite galánta ar chor ar bith. Ar Ventura Blvd. chonaic mé fógra os mo chionn faoi thaispeántas Pompeii sa Getty. Gabhfaidh mé ann amárach. Roimh dul isteach sa séipéal dom chonaic mé oibilisc le cros ar a bharr gar don doras. Maidin spéisiúil a bhí agam is mé ag breathnú ar shaibhreas, foilsiú is an fhírinne roimh am bricfeasta.

Bhí saibhreas go leor ann. Seo an dara sochraid dom i Meiriceá. Ag an gcéad ceann ní raibh ach triúr beo i láthair: an iníon, bean rialta agus mé féin. Ar ndóigh bhí an dream gairmiúil ann (an sagart ina measc) ach faigheann siadan airgead le bheith ann. Ní fhaca mé aon rud chomh huaigneach leis i mo shaol roimhe sin. Bhí feabhas ar an scéal an uair seo is grúpa mór ann ar maidin. Thug mé faoi dearadh go raibh siad uilig fíor-ghalánta. Bhí an ceol thar barr: organ is cór iontach acu. Ní raibh mé compóirdeach ann is níor lean mé iad ina dhiaidh go dtí an Country Club.

Foilsiú? Léirigh an séipéal a rúin ina shiombailí. Taobh istigh bhí fuinneoga ildaite ann fiú ins an gcoróin os cionn na haltóra ag foilsiú an chumhacht agus an ghlóir. D’inis na bratacha ar an altóir (brat SAM ar an taobh clé le iolar ar a bharr agus brat na Vatacáine ar an taobh eile le fleur-de-lis ar a bharr ar nós píce) go raibh siad bródúil as a gconcas. Ní fheiceann na Meiriceáinigh an faisisteachas anseo leis an gceangal idir saibhreas, concas agus reiligiún. Labhair na hiníonacha. Duine i ndiaidh a chéile labhair siad faoina máthair mar dhuine a bhí curtha ar an saol seo le bheith ina máthair. Buíochas le Dia nuair a labhair a mac faoi dheireadh luaigh sé a hintleacht.

Bhí sé brónach. Is cuma cé mhéid airgid atá ag daoine níl sé éasca an bás a thuiscint. Smaoinigh mé ar an bhfógra faoi Pompeii ar mo bhealach abhaile. Ní raibh siadsan ag súil leis an mbás ach oiread agus iad gléasta suas go galánta fadó ag baint taitneamh as an saol.

 

Alfred Elmore (Éireannach, 1815–1881)

Pompeii, A.D. 79, 1878

Ach tháinig an bás gan chuireadh mar is gnáth agus bhris sé croíthe mar is gnáth. Is d’athraigh sé gach rud. Dath dorcha caite ar an saol.

James Hamilton (Meiriceánach a rugadh in Éirinn, 1819–1878)

The Last Days of Pompeii, 1864

agus

dearcadh Dalí lena dhomhan lúbtha, casta, iarmhairt.

Salvador Dalí (1904–1989)

Gradiva Rediscovers the Anthropomorphic Ruins, 1931–32

Aiséirí? Tháinig dóchas ar ais dom ar mo bhealach abhaile ar an 101 is mé ag éisteacht le Tavis Smiley ag caint le George Takei  (Star Trek) faoina shaol. Thosaigh George ag caint faoi mhaidin amháin is é cúig bliana d’aois nuair a d’fhéach sé amach an fhuinneog anseo i gCathair na nAingeal is chonaic sé saighdiúirí le pící ar bharr a raidhfilí acu ag fanacht taobh amuigh agus  a mháthair ag caoineadh ag an doras. Chuaigh an teaghlach go rásraon Santa Anita an lá sin agus chodail siad i stalla salach an oíche sin. Bhí sé i gceist ag an rialtas a ndígnit a bhaint díobh.  Éist leis an gcomhrá anseo: http://smileyandwest.ning.com/forum/topics/the-conversation-george-takei  D’éirigh le George sa deireadh agus tá clú agus cáil air ar fud an domhain ach tá rian an dochar ann go deo fiú san aiséirí cosúil le rianta Pompeii i bpictiúirí sa Getty.

Ní féidir gach rud a chur sa chré. Beidh cuimhniú orainn i bhfad. 

Tá súil agam go mbeidh scéalta maithe againn sa saol seo is fúinn níos déanaí.